Eerste stap restauratie eendenkooi Bornem
De eendenkooi in Bornem is waarschijnlijk de oudste eendenkooi van Vlaanderen en mogelijk ook van Europa. De laatste decennia is de eendenkooi niet meer in gebruik en werd ze niet meer onderhouden. Dit is ook de adviesgroep United Experts niet ontgaan. Ter gelegenheid van hun 25ste verjaardag bieden zij Stichting Kempens Landschap gratis advies ter waarde van 5.000 euro voor de opmaak van een erfgoedbeheerplan.
De eendenkooi in Bornem ligt langs een oude arm van de Schelde. Ze is beschermd als monument en maakt deel uit van het kasteeldomein van graaf de Marnix de Saint-Aldegonde. De eerste vermelding dateert van 1318. Vermoedelijk is dit de oudste gekende eendenkooi in Europa en stond deze model voor andere eendenkooien in omringende landen.
Zevenhonderd jaar lang werd de eendenkooi gebruikt om wilde eenden te vangen, deels voor eigen consumptie, deels om te verkopen. Aan de praktijk kwam een einde met het verbod op het vangen van wilde eenden voor consumptie in 1973.
Kathleen Helsen, gedeputeerde van de provincie Antwerpen en covoorzitter van Kempens Landschap licht toe: “De eendenkooi werd in 2018 beschermd als monument en is opgenomen in het hefboomproject “Van steen tot steen langs de Schelde”, gesubsidieerd door Toerisme Vlaanderen. Dit project wil een netwerk van erfgoedsites in de Scheldevallei vormen. Deze bijzondere eendenkooi zou een toeristische trekpleister in de Scheldevallei kunnen worden. Momenteel is de constructie helaas in een te slechte staat om ze open te kunnen stellen voor bezoekers. Toerisme Vlaanderen en het agentschap Onroerend Erfgoed vroegen ons daarom om de kooi te restaureren en te beheren. De betrokken partijen – het domein van Bornem nv, Toerisme Vlaanderen, de gemeente Bornem, Regionaal Landschap Schelde-Durme en Stichting Kempens Landschap – ondertekenden eind vorig jaar een overeenkomst om dit vast te leggen.”
“Om de beschermde eendenkooi te kunnen restaureren, moeten we eerst een erfgoedbeheerplan opmaken.”, vult Jan De Haes, gedeputeerde van de provincie Antwerpen en covoorzitter van Kempens Landschap, aan. “In zo’n plan onderzoeken we het monument en leggen we vast hoe de eendenkooi tijdens de komende 24 jaar gerestaureerd en onderhouden moet worden. Bij de opmaak van het beheerplan wordt Stichting Kempens Landschap bijgestaan door de adviesgroep United Experts. Naar aanleiding van hun 25ste verjaardag lanceerden zij begin dit jaar een projectoproep om gratis advies te winnen. Stichting Kempens Landschap schreef hierop in met de eendenkooi en mocht recent vernemen dat zij een van de gelukkige winnaars is. Zo krijgt onze organisatie gratis advies ter waarde van 5000 euro in het kader van het erfgoedbeheerplan. Samen met het agentschap Onroerend Erfgoed gaan we met Kempens Landschap werk maken van dit interessante dossier.”.
Kristof Joos, burgemeester van Bornem, besluit: “De eendenkooi is een speciaal stukje erfgoed binnen de gemeente Bornem. We zijn blij dat Stichting Kempens Landschap zich geëngageerd heeft om de eendenkooi te restaureren en kijken alvast uit naar de openstelling voor het grote publiek.”