Inhuldiging van de lichtstraat te Merksplas-Kolonie een groot succes!
De Landloperkolonies in de Noorderkempen
De restauratie van de bedaking en lichtstraat maakt onderdeel uit van een groot en ambitieus restauratieproject te Merksplas-Kolonie. De voormalige landloperkolonies van Wortel en Merksplas zijn een concept dat werd uitgedacht ter bestrijding van het armoedeprobleem in 1820. Tot 1993 werden in Merksplas-Kolonie en Wortel-Kolonie landlopers ondergebracht die tegen een kleine vergoeding op het land werkten. Op deze manier evolueerde de woeste heidegrond die zo typerend is voor de Noorderkempen in vruchtbare landbouwgronden en bossen van wel 1000 hectare groot, doorsneden door een imposant drevenpatroon. De Landloperkolonies waren echte dorpen, ieder met verbijf- en werkplaatsen voor de landlopers, eetzalen, boerderijen, woningen voor het personeel, winkel en kapel. Sinds 1999 is dit prachtige landschap beschermd en staan de gebouwen geregistreerd als monument.
Restauratieproject Merksplas-Kolonie
De Kapel en Grote Hoeve te Merksplas-Kolonie zijn in eigendom van de gemeente Merksplas. Zij wensen de gebouwen, die sinds 1993 leegstonden, te transformeren tot toeristisch-recreatief ankerpunt binnen de Kolonies. Zij doen voor de coördinatie van dit project beroep op de expertise en ervaring van Kempens Landschap aangaande de restauratie en herbestemming van beschermd erfgoed. Samen met het architectenbureau Erfgoed & Visie werd een masterplan opgesteld dat werd goedgekeurd door het Agentschap Onroerend Erfgoed. Het restauratie-project bestaat uit 10 fases, gespreid over 10 jaar. De eerste fase, de restauratie van de daken van de Grote Hoeve, gebeurde in 2011. De laatste fase eindigt in 2021. De restauratie van de bedaking van de Kapel en lichtstraat is onderdeel van Fase 2. Tot Fase 2 behoren eveneens de restauratie van de drie open hooischuren en de gevelrestauratie van het zuidelijk woonstalhuis, waar in 2015 een bezoekerscentrum en horecazaak worden voorzien.
De restauratie wordt mogelijk gemaakt door de toekenning van een meerjarensubsidiëring van de Vlaamse overheid van 19.951.898,46 euro voor het ganse restauratieproject. Daarnaast levert de provincie Antwerpen een aanzienlijke bijdrage van 11.390.945 euro. De restauratie van de lichtstraat werd gesubsidieerd door Leader MarkAante Kempen voor een bedrag van 157.983,59 euro.
De lichtstraat
De Kapel is een zeer bijzonder gebouw. Om een constante controle te kunnen houden op de landlopers werd gekozen voor een industrieel interieur. De gietijzeren zuilen en overspanning maken van het interieur een zeer open ruimte. Maar het meest in het oog springende is wellicht de lichtstraat die over de hele lengte van het schip loopt, het topstuk van Merksplas-Kolonie. Dit prachtige architectuurelement is nog tot in de finale geraakt in de TV-wedstrijd ‘Monumentenstrijd’. In de jaren ’80 was deze volledig afgedekt met isomoplaten en werd er een muur tussen koor en schip gebouwd. Het afgelopen jaar werd de bedaking volledig gerestaureerd, de torens teruggeplaatst, de muur tussen koor en schip verwijderd, de toegangstrappen hersteld en de lichtstraat terug opengesteld. Het resultaat is verbluffend.
Inhuldiging
Op 25 april werd de lichtstraat met een spectaculaire klank- en lichtshow ingeluid voor een groot publiek. Meer dan 400 enthousiaste toeschouwers woonden het evenement bij. De show werd voorafgegaan door speeches van de burgemeester van Merksplas Frank Wilrycx, de gedeputeerden van de provincie Antwerpen en co-voorzitters van Kempens Landschap Peter Bellens en Inga Verhaert en de kabinetschef van minister Bourgeois bevoegd voor onroerend erfgoed en toerisme, Marc Andries. Gedeputeerde Inga Verhaert is alvast in de wolken over de grote vorderingen in het restauratieproject: “In 2010 waren de gebouwen nog in verval. Bezoekers reageerden toen sceptisch op de ambitieuze restauratieplannen maar vandaag zijn ze verwonderd over de enorme vooruitgang. De gerestaureerde lichtstraat betekent een mooie start in de restauratie van de Kapel en Grote Hoeve van Merksplas”. Gedeputeerde Peter Bellens voegt hieraan toe: “De hoge opkomst en het grote enthousiasme betekent dat het project leeft onder de bevolking. De restauratiewerken worden op de voet opgevolgd en het gebied krijgt meer en meer belangstelling. Als provinciebestuur en co-voorzitters van Kempens Landschap vinden we het dan ook vanzelfsprekend dat we dit project ten volle blijven steunen.”