Kempens Landschap en gemeente Boom verwerven aandeel in baksteenerfgoed Noeveren
Vandaag kocht de gemeente Boom de site emabb aan en gaf deze meteen in erfpacht aan Kempens Landschap en vzw emabb voor een periode van 54 jaar. Als erfpachthouder is Kempens Landschap samen met de vrijwilligers van vzw emabb voortaan verantwoordelijk voor de voormalige baksteensite. Nu de gemeente eigenaar is, kunnen de nodige middelen vrijgemaakt worden voor de hoognodige restauratie van de monumenten op het domein.
Van baksteenverleden naar heden
De steenbakkerij Lauwers in Noeveren staakte in 1983 een deel van haar activiteiten waardoor verschillende industriële gebouwen verweesd achterbleven. Het geheel is een getuige van het steenbakkerijverleden in de regio. Vooral de ringoven met schoorsteen waarin vroeger in een continu proces bakstenen gebakken werden, is bijzonder. Verder staan op het domein onder andere nog een schrijnwerkerij, typische arbeidershuisjes en oude paardenstallen. Het geheel dreigde te verkommeren totdat een groep enthousiastelingen in 1993 op de barricades sprong om een gedeelte van de steenbakkerij van de sloop te redden door het aan te kopen. De site werd ook de uitvalsbasis van het Ecomuseum en Archief Boomse Baksteen ofwel vzw emabb. Vrijwilligers beheerden de gebouwen en stelden de site open voor het publiek. Dit beheer werd evenwel steeds moeilijker om dragen voor de vzw emabb en de vereniging trok aan de alarmbel.
Sinds de gemeente Boom lid werd van vzw Kempens Landschap begeleidt deze landschapsvereniging vzw emabb om de steenbakkerij op te waarderen. De site is immers opgenomen in een beschermd dorpsgezicht en de ringoven uit 1925, alsook de schoorsteen, schrijnwerkerij en enkele arbeidershuisjes zijn beschermd als monument. Als eerste stap werd een beheersplan opgemaakt voor de site emabb en het naburige café Koophandel. Het plan zet de bakens uit voor het toekomstige beheer en werd eind 2017 goedgekeurd door het Agentschap Onroerend Erfgoed. Met dit plan onder de arm kan een dossier worden ingediend om de gebouwen te restaureren.
Aankoop gemeente Boom en erfpacht
“Na 25 jaar geven we de fakkel door aan de gemeente Boom” getuigt Luc Verbeeck, voorzitter van vzw emabb. “In die jaren droegen we zo goed mogelijk zorg voor de steenbakkerij. Het beheer van het gebouwenpatrimonium zal vanaf nu echter samen met de gemeente Boom en vzw Kempens Landschap gebeuren. Als eigenaar is de gemeente het beste geplaatst om middelen aan te vragen voor de dringende restauratiewerken. De verkoop werd gesloten voor een symbolisch bedrag zodat de financiële inspanningen kunnen toegespitst worden op de effectieve restauratie. Kempens Landschap coördineert de restauratie vanuit hun ervaring. Onze vzw kan zich daardoor focussen op de openstelling van de steenbakkerij voor het publiek.”
Peter Bellens, covoorzitter van Kempens Landschap en gedeputeerde van de provincie Antwerpen licht de plannen toe: “Na een inspectie van Monumentenwacht Antwerpen bleek dat de ringoven met schoorsteen en de schrijnwerkerij er het slechtst aan toe zijn. Momenteel wordt de stabiliteit van de gebouwen onderzocht. Met deze informatie gaat het architectenbureau Archidee bvba vervolgens aan de slag om het restauratiedossier samen te stellen en zo in aanmerking te komen voor een erfgoedpremie.”
Bouwen aan een nieuwe toekomst
Jeroen Baert, burgemeester van Boom, staat achter het project: “Met de aankoop van de site emabb en de samenwerking met Kempens Landschap zetten we onze schouders onder het behoud van het baksteenerfgoed in Noeveren. We mogen dit erfgoed niet laten verloren gaan en streven hierbij naar behoud door ontwikkeling. Alleen door de site te restaureren en de herbestemming aan te pakken, kunnen we ze vrijwaren voor de toekomst. Binnen het ganse beschermde dorpsgezicht is dit een belangrijk signaal en kan de site emabb een voorbeeld vormen. We geloven in Kempens Landschap dat het dossier trekt waardoor de restauratie eindelijk in zicht komt”.
“Voor de 30 meter hoge schoorsteen van de ringoven zijn er alvast plannen” vult Inga Verhaert, covoorzitter van Kempens Landschap en gedeputeerde van de provincie Antwerpen aan. “Ter ondersteuning van het restauratietraject heeft de provincie Antwerpen binnen haar gebiedsprogramma Rupelstreek een subsidie van €10.000 toegekend aan Kempens Landschap voor een quick win project voor de schoorsteen. We onderzoeken de piste om op de schoorsteen een viewpoint te plaatsen van waaruit de bezoeker een zicht krijgt op de Rupel en Noeveren. Zo kan men de landschappelijke impact van de baksteenindustrie nog beter bevatten en geven we opnieuw een functie aan de schoorsteen die nooit meer rook zal uitblazen.”