Nieuw elan voor omgeving abdij van Hemiksem

De Sint-Bernardusabdij in Hemiksem is een parel langs de Schelde. De gemeente ging in zee met vzw Kempens Landschap om de toekomstige ontwikkeling van de abdij en haar omgeving te begeleiden. Gisteren hebben gemeente en Kempens Landschap de gronden rond de abdij in erfpacht genomen van het Agentschap voor Natuur en Bos.

Eeuwenoud erfgoed

De cisterciënzer abdij werd gesticht in de dertiende eeuw en groeide uit tot een imposant gebouwencomplex. In de Middeleeuwen was de abdij één van de rijksten van West-Europa. Na de Franse Revolutie werden de monniken verdreven en de abdijkerk afgebroken. Daarna deden de gebouwen dienst als marinehospitaal, gevangenis, opslagplaats van het leger en interneringskamp. Vandaag is het complex een beschermd monument in eigendom van de gemeente Hemiksem.

Groene omgeving

De abdij is omringd door een historisch park van ongeveer 14 hectare. Het park grenst aan de Schelde en de Benedenvliet. Deze groene stapsteen in Hemiksem is eigendom van het Agentschap voor Natuur en Bos. Gisteren (maandag 19 december) ondertekenden vertegenwoordigers van Kempens Landschap en de gemeente Hemiksem een erfpacht om het gebied voor een periode van 99 jaar over te nemen. Zo kan het monumentale abdijcomplex samen met zijn omgeving beheerd worden.

Inga Verhaert is gedeputeerde van de provincie Antwerpen en covoorzitter van Kempens Landschap. Ze vertelt enthousiast over het project: “De abdij is een prachtige erfgoedsite. Dat willen we nog extra in de verf zetten door de omgeving perfect te laten aansluiten bij het gebouw. Nu we het park in erfpacht hebben genomen, kunnen deze ideeën in de praktijk gebracht worden.”

Plattelandsproject

Vorige zomer diende Kempens Landschap het Platteland Plus-project “Sint-Bernardusabdij in Hemiksem: Kruispunt aan de Schelde” in. Het Provinciaal Managementcomité Antwerpen keurde het project goed en kende een subsidie van 91.491 euro toe vanuit de provincie Antwerpen en Vlaanderen. Samen met de gemeentebesturen van Hemiksem en Schelle en met inbreng van de lokale bevolking zal Kempens Landschap een nieuwe visie ontwikkelen om de open ruimte rond de abdij te herstellen en multifunctioneel te gebruiken. Zo komt onder andere een wandel- en fietsbrug over de Benedenvliet om het domein beter toegankelijk te maken.

“Het ambitieniveau ligt hoog bij dit project hoog”, stelt Peter Bellens, covoorzitter van Kempens Landschap en gedeputeerde van de provincie Antwerpen. “De abdij is van oudsher een baken in dit landschap. Een kwalitatieve omgevingsaanleg zal dit nog verder versterken. Voor het reguliere groendonderhoud schakelen we onze Landschapsdokters in. Dit sociale economieproject geeft doelgroepmedewerkers een opleiding en werkervaring, waarmee ze kunnen doorstromen naar de reguliere arbeidsmarkt.”

Gefaseerde ontwikkeling

Kempens Landschap coördineert ook de verdere restauratie en invulling van het monumentale abdijcomplex. Als eerste wordt de leegstaande zuidvleugel aangepakt, goed voor een totale oppervlakte van ruim 3.500 m2. Architectenbureau Studio Roma uit Kessel-Lo kreeg deze opdracht toegewezen. Maar voor de restauratieplannen van start kunnen gaan, moet er eerst een beheersplan onroerend erfgoed voor de hele abdijsite worden opgemaakt.

Burgemeester Luc Bouckaert ziet de toekomst van de abdij positief in: “De samenwerking met Kempens Landschap heeft heel wat in beweging gezet. Momenteel onderzoeken we bijvoorbeeld de mogelijkheid om de nieuwe intergemeentelijke bibliotheek van Hemiksem, Schelle en Niel in de abdij onder te brengen. Cultuur opsnuiven in een mooi historisch kader: daar gaan we voor!”