Nieuw hoofdstuk voor prachtige Wintertuin

Een rijke geschiedenis

Het Ursulineninstituut groeide vanaf 1841 uit als een scholencomplex met een prestigieus internationaal internaat. De gebouwen zijn een baken in het centrum van Onze-Lieve-Vrouw-Waver. De meest prestigieuze ruimtes waren sinds 1994 in handen van de vzw Wintertuin. De vrijwilligers van deze vzw hebben tot nog toe het beheer en de erfgoedontsluiting opgenomen, maar de uitdagingen voor de toekomst zijn bijzonder groot.

Jarenlange betrokkenheid

Kempens Landschap zet sinds 2011 mee haar schouders onder het dossier van het Ursulineninstituut. De zusters Ursulinen zochten een manier om hun patrimonium over te dragen en de eenheid van het complex te bewaren. Op advies van Kempens Landschap werd het Ursulineninstituut in 2015 daarop als geheel overgedragen aan een nieuw opgerichte Stichting van Openbaar Nut (SON). Ook op andere vlakken ondersteunde Kempens Landschap het instituut. De toeristische infrastructuur van de vzw Wintertuin werd verbeterd dankzij het PDPO project ‘Wintertuin Revisited’.

Professioneel beheer via erfpacht

De oprichting van de SON in april 2015 was het startschot om alle functies en gebruiksrechten op het domein onder de loep te nemen en indien nodig te actualiseren. Samen met de inbreng van de eigendomstitel in de Stichting, kregen de zusters Ursulinen zo een nieuwe rol als erfpachthouder met de rechtszekerheid dat ze zolang in het klooster kunnen blijven als ze wensen.

Uit deze oefening bleek tevens dat de vzw Wintertuin als open monumentenvereniging op lange termijn dit zakelijk recht en de bijhorende verantwoordelijkheden zonder professionalisering moeilijk kan torsen. Om de vzw Wintertuin van het patrimoniumbeheer te ontlasten en nieuwe initiatieven mogelijk te maken, neemt Kempens Landschap nu de fakkel over.

Gisterenavond werd de akte ter plaatse officieel ondertekend in aanwezigheid van burgemeester Kristof Sels. Burgemeester Sels is trots: “De gemeente Sint-Katelijne-Waver zal het toekomstig beheer mee ondersteunen naar analogie met domein Roosendael, eigendom van Kempens Landschap. We vinden het belangrijk om deze site met internationaal toeristisch potentieel en een belangrijke erfgoedattractie in onze gemeente te ondersteunen. Iedereen in de gemeente zou het moeten gezien hebben en daarom zal ook een reductietarief worden geïntroduceerd voor inwoners van Sint-Katelijne-Waver.”

Peter Bellens, covoorzitter van Kempens Landschap en gedeputeerde van de provincie Antwerpen is eveneens verheugd met deze ontwikkeling: “Ik ben ervan overtuigd dat we met Kempens Landschap de nodige knowhow in huis hebben om deze prachtige site te koesteren en met respect voor haar draagkracht open te stellen voor het publiek. Uiteraard zijn we de vzw Wintertuin zeer dankbaar voor het vertrouwen dat zij in onze organisatie stellen en willen we ook in de toekomst blijven samenwerken met deze gepassioneerde vrijwilligers.”

Kempens Landschap blijft zich ook verder inzetten voor het behoud van het gehele Ursulineninstituut. Conform de regelgeving Onroerend Erfgoed, wordt er in 2017 een beheersplan opgemaakt voor de site. Hierin wordt de visie op het beheer van dit bijzondere erfgoed vastgelegd voor de komende 20 jaar. Daarnaast worden ook op toeristisch vlak de deuren verder open gezet. De bestaande samenwerking met Visit Mechelen brengt meer bezoekers naar de site en is een goede basis om de ontsluiting de komende jaren te laten ontwikkelen.

Een nieuw hoofdstuk

Op 28 april aanstaande viert het Ursulineninstituut het einde van een jubileumjaar waarin 175 jaar onderwijs van de zusters Ursulinen in Onze-Lieve-Vrouw-Waver centraal stond. Om de school het Sint-Ursula-Instituut ook de volgende decennia een solide basis te geven om zich aan de onderwijsevoluties te kunnen aanpassen, werd gisterenavond ook de vernieuwde erfpacht van de school ondertekend. Zo vergrootte het Sint-Ursula-Instituut haar erfpacht met bos en sportterreinen. Hierdoor wordt de originele, educatieve functie van het complex stevig verankerd en krijgt innovatief onderwijs alle kansen om door te groeien.

Samen met Kempens Landschap en de vzw Wintertuin is door het Sint-Ursula-Instituut ook bekeken hoe het alom aanwezige erfgoed in de school kan getoond worden aan bezoekers. Covoorzitter van Kempens Landschap en gedeputeerde van de provincie Antwerpen Inga Verhaert onderstreept de blijvende samenwerking en inzet: “Ook na de oprichting van de SON is het van cruciaal belang dat we met alle betrokken partijen op dezelfde golflengte zitten. Het hele gebouwencomplex is immers doordrongen van dezelfde geschiedenis en de erfgoedwaarde ligt ook in het geheel. We willen maximaal samenwerken om de verschillende actieve functies op de site op elkaar af te stemmen.”

Want ook in de toekomst blijven er zich uitdagingen aandienen voor het Ursulineninstituut, onder andere voor het klooster, de kerk en de ouderenzorg op de site. De partners op het domein zoeken daarvoor naar synergiën en middelen om samen het Ursulineninstituut als een levendige site te laten verder evolueren en groeien, zoals men vanaf 22 april 1841 steeds heeft gedaan.