Restauratie Trammeke in volle gang: uniek industrieel erfgoed krijgt tweede leven

De restauratie van ’t Trammeke, het historische sluissysteem op de Grote Nete, is in volle gang. Onder begeleiding van Stichting Kempens Landschap en in samenwerking met de gemeenten Westerlo en Herselt wordt dit waardevolle erfgoed gerestaureerd met respect voor zijn historische functie en uitstraling. Na voltooiing van de werken zal ’t Trammeke functioneren als een levend monument.

’t Trammeke, gebouwd in 1874, is een zeldzaam voorbeeld van een mobiel sluissysteem dat een cruciale rol speelde in de lokale waterhuishouding en scheepvaart. Het mechanisme, dat sinds 1999 beschermd is als monument, diende om weiden te bevloeien, de kasteelvijver te verversen en de scheepvaart op de Nete te ondersteunen.

“Na een grondig bouwhistorisch en materiaal-technisch onderzoek hebben we gekozen voor een volledige restauratie zonder opstuwing,” zegt gedeputeerde Mireille Colson, ondervoorzitter van Stichting Kempens Landschap. “Zo kunnen we het mechanisme opnieuw laten werken voor educatieve en toeristische doeleinden, zonder impact op het landschap of de ecologie. Dit project toont hoe industrieel erfgoed niet alleen bewaard blijft, maar ook een nieuwe rol krijgt binnen de erfgoedbeleving. Door de restauratie van ’t Trammeke maken we de geschiedenis tastbaar voor toekomstige generaties.”

Reconstructie in volle uitvoering

Sinds september 2024 wordt ’t Trammeke stap voor stap gerestaureerd. Eerst werd het mechanisme uit elkaar gehaald en vervoerd naar het atelier van de gebroeders Remmen. Daar is de ijzeren vakwerkbalk, die vroeger over de Nete werd getrokken, nauwkeurig gereconstrueerd. Ook de ballastbak wordt in het atelier onder handen genomen. De wielen zijn hersteld en het metaal wordt voorzien van een beschermlaag tegen roest. Ondertussen worden ook het metselwerk en de natuurstenen afwerkingslaag op locatie gerestaureerd.

“Het is bijzonder knap om te zien hoe nauwgezet en met hoeveel zorg het Trammeke wordt gerestaureerd in het atelier. Het is duidelijk dat het in goede handen is. Vanuit Westerlo kijken we enorm uit naar de terugkomst van het Trammeke”, aldus Kristof Welters, schepen van Cultuur en Toerisme Westerlo.

Levend monument

Na voltooiing van de werken zal ’t Trammeke functioneren als een levend monument. Herselts schepen Kathleen Helsen, bevoegd voor patrimonium en onroerend erfgoed, benadrukt: "Het herstel van ’t Trammeke is een belangrijke stap in het bewaren van ons industrieel erfgoed en het versterken van onze lokale identiteit. Dit unieke project biedt ons de kans om bezoekers te laten kennismaken met de geschiedenis van de streek op een educatieve en interactieve manier."