Vrijwilligers doen wintertuin floreren

Het Ursulineninstituut in Onze-Lieve-Vrouw-Waver is een bijzonder gaaf bewaard gebouwencomplex. Parel aan de kroon is de wintertuin in art nouveau-stijl. De unieke glas-in-loodkoepel maar ook de vele planten maken deze ruimte bijzonder. Om de florale weelde van weleer nog beter tot uiting te laten komen, werden met steun van de Stichting Monumentenstrijd reproducties gemaakt van de originele sierpotten. Daarnaast werden twee publicaties uitgegeven die de boeiende geschiedenis van de site en haar erfgoed in de kijker zetten.

Reproducties originele bloempotten

Blikvanger van een bezoek aan het Ursulineninstituut is de wintertuin. Deze werd in 1900 gebouwd als ontvangstruimte voor ouders, leerlingen en genodigden. Vormgegeven in de toen erg modieuze art nouveau-stijl, kan deze ruimte als een totaalkunstwerk worden beschouwd. Het lichtspel van de kleurrijke koepel, het meubilair, de beeldjes en fontein kenmerken de unieke sfeer. Al deze elementen zijn nog authentiek en hebben de tand des tijds relatief goed doorstaan. Wat doorheen de tijd wel wijzigde zijn de planten. Aanvankelijk groeiden ze erg weelderig, maar met oog op de veiligheid van site en bezoekers werd hun aantal in de loop der jaren ingeperkt. Daarbij verdwenen jammer genoeg ook de originele beschilderde zinken cache-pots of sierpotten.

Met de steun van de Stichting Monumentenstrijd, die in 2019 een oproep lanceerde om het restbudget van het tv-programma ‘Monumentenstrijd’ uit 2007 goed te besteden, konden reproducties van de historische sierpotten worden gemaakt. Kathleen Helsen, gedeputeerde van de provincie Antwerpen en covoorzitter van Kempens Landschap, licht toe: “De reproducties zijn gebaseerd op enkele bewaard gebleven exemplaren en op de vele historische beelden van de wintertuin. Dit materiaal liet toe om de juiste afmetingen en originele kleur te achterhalen. Een gespecialiseerde firma zorgde vervolgens voor de reproductie van 12 grote en 20 kleine exemplaren in zink met lak- en bieswerk in drie kleuren. Het resultaat is erg geslaagd: de florale weelde van weleer komt nu nog beter tot uiting.”
Het idee voor dit project is ontstaan bij de vrijwilligers van vzw Wintertuin. “Onze gidsen leiden al jaren met veel enthousiasme bezoekers rond. Daarnaast steken we ook regelmatig zelf de handen uit de mouwen. Daarmee ondersteunen we Stichting Kempens Landschap bij het dagdagelijks beheer van dit unieke patrimonium. Dit project was voor de vrijwilligers een mooie opportuniteit om op originele wijze hun engagement voor de site te tonen”, aldus Hilde Verbruggen, voorzitster van vzw Wintertuin.

Erfgoedpublicaties

Nog een mooi project waarmee de wintertuin en het Ursulineninstituut in de kijker wordt gezet, is de geactualiseerde uitgave van de Erfgoedgids: Een kostschool met klasse. In deze rijkelijk geïllustreerde publicatie wordt de globale evolutie van de als monument beschermde site, van de congregatie en haar onderwijsactiviteiten op bevattelijke wijze geschetst. De eerste editie van de Erfgoedgids kwam tot stand in 2011, in samenwerking tussen vzw Wintertuin, de Provincie Antwerpen en Kempens Landschap. Sindsdien hebben op het domein heel wat evoluties plaatsgevonden, waardoor een actualisatie aan de orde was. Zo nam Stichting Kempens Landschap in 2017 de erfpacht van de toeristisch ontsloten delen over van vzw Wintertuin. Daardoor konden de vrijwilligers zich de afgelopen jaren volop focussen op het onthalen en rondleiden van de vele bezoekers.

Jan De Haes, gedeputeerde van de provincie Antwerpen en covoorzitter van Kempens Landschap, verduidelijkt: “Van deze gelegenheid is gebruik gemaakt om ook een Engelstalige en Franstalige vertaling te publiceren. Op die manier is de nieuwe Erfgoedgids ook voor buitenlandse bezoekers beschikbaar als aandenken aan hun bezoek. We feliciteren de auteur, dr. Mario Baeck, de vertalers en fotografen voor het mooie resultaat. Overigens is ook het gloednieuwe La Fontaineboek bijzonder geslaagd. Deze publicatie bevat prachtige foto’s van de wandschilderingen van de La Fontainerefter. Bij elke foto is de originele Franse fabel opgenomen samen met een speciaal voor deze uitgave gemaakte kindvriendelijke hertaling in het Nederlands.”

Beide publicaties worden gegarandeerd een verkoopsucces, want in het najaar van 2023 opent de Wintertuin ook haar deuren voor individuele bezoekers. Het initiatief hiervoor werd enkele jaren geleden genomen door Stichting Kempens Landschap om het toeristisch potentieel van de site nog verder uit te bouwen. Binnen dit hefboomproject wordt daarom, met steun van Toerisme Vlaanderen, geïnvesteerd in een nieuw belevingsparcours en in de verbetering van de onthaalinfrastructuur. De nodige werken starten dit najaar en zullen ongeveer een jaar in beslag nemen.