Wintertuin Ursulinen wordt toeristische trekpleister voor art nouveau-liefhebbers

Wintertuin sluit jaar de deuren voor restauratie tegelvloer en ontwikkeling belevingsparcours

Maandagavond gaf Vlaams minister van Onroerend Erfgoed, Matthias Diependaele, het startschot voor de restauratiewerken van de Wintertuin in Onze-Lieve-Vrouw-Waver. De Wintertuin van het Ursulineninstituut sluit daarvoor een jaar de deuren. Daarna begint deze bijzondere plek aan een nieuw hoofdstuk. In het najaar van 2023 opent de art nouveau-site opnieuw met een gloednieuw belevingsparcours.

De historisch waardevolle tegelvloer van de Wintertuin vertoont op verschillende plaatsen barsten en is daarom aan restauratie toe. “Dat heeft alles te maken met de bijzondere historiek van de Wintertuin”, verduidelijkt Jan De Haes, gedeputeerde van de provincie Antwerpen en covoorzitter van Stichting Kempens Landschap. “Vlak na de Eerste Wereldoorlog, hebben de zusters de Wintertuin in allerijl laten verplaatsen. Daardoor werd er wellicht niet voldoende aandacht besteed aan de fundering en begint deze nu door het jarenlange intensieve gebruik te verzakken.”

Stichting Kempens Landschap, die erfpachthouder is van de site, coördineert de restauratiewerken en ontvangt daarvoor een erfgoedpremie van meer dan 174 000 euro van het agentschap Onroerend Erfgoed.

Vooruitstrevend

Voor de restauratie van de waardevolle historische vloertegels is de nodige voorzichtigheid geboden. De tegels moeten één voor één handmatig worden verwijderd en schoongezaagd. Dat vraagt een speciale techniek. “De restauratie van de tegelvloer wordt inderdaad een huzarenstukje”, legt minister van Onroerend Erfgoed, Diependaele uit. “Maar dat is het absoluut waard. Alles aan deze site ademt de vooruitstrevendheid van de toenmalige zusters Ursulinen uit. Zij hebben in het begin van de twintigste eeuw deze plek op de internationale kaart gezet. Van over de hele wereld kwamen meisjes hier studeren. Dat zij zo’n gerenommeerd publiek hebben kunnen aantrekken is ook grotendeels te danken aan de vooruitstrevende architectuur van deze site. Met de restauratie van de vloer willen we deze dan ook veilig stellen en opnieuw de allure van weleer geven. De Ursulinensite in Sint-Katelijne-Waver is de enige art nouveau-site van die omvang in Vlaanderen die publiek toegankelijk is en dat moeten we koesteren.”

Toeristisch potentieel

Niet alleen de vloer van de Wintertuin zal een metamorfose ondergaan, ook de beleving van de site zal na de restauratiewerken helemaal anders zijn. Minister van Toerisme Zuhal Demir: “Het Ursulinenklooster is een verborgen parel in Vlaanderen die onze aandacht absoluut verdient. Het toeristisch potentieel van de site is gigantisch. Wie in de wintertuin van het klooster binnenstapt, wordt 100 jaar terug de tijd in gekatapulteerd. Dit klooster is een potentiële trekpleister voor toeristen uit alle hoeken van de wereld, een trekpleister die we via Toerisme Vlaanderen naar een hoger niveau gaan tillen.”

Voor die verdere ontwikkeling van het toeristisch potentieel, werken Stichting Kempens Landschap en vzw Wintertuin nauw samen met Toerisme Vlaanderen en Visit Mechelen. “Zij nemen de promotie van de Wintertuin mee op in het toeristisch aanbod van de stad,” legt Kathleen Helsen gedeputeerde van de provincie Antwerpen en covoorzitter van Stichting Kempens Landschap uit. “De site is vanuit Mechelen makkelijk bereikbaar en is voor bezoekers van de stad een aantrekkelijke bijkomende attractie. Voor bezoekers die maar even in de stad zijn, is het belevingsparcours een laagdrempelige manier om de site te ontdekken. Wie langer blijft, kan een geleid bezoek reserveren en zo nog enkele extraatjes zoals de La Fontaine refter en de Pianogalerij ontdekken.”

Nieuwe onthaalinfrastructuur

Om de extra bezoekers op te vangen, wordt ook het onthaal van de site aangepakt. Vanaf volgend jaar betreden bezoekers de site via een gloednieuwe ingang aan de historische zomergalerij aan de zijkant van het gebouw. Deze geeft rechtstreeks aansluiting op de parking die momenteel wordt heraangelegd en zorgt zo voor een toegankelijke ontsluiting van de site.

Burgemeester Kristof Sels is opgetogen met de integrale aanpak van Stichting Kempens Landschap. “Doordat er op verschillende niveaus tegelijkertijd wordt gewerkt, ben ik ervan overtuigd dat de Wintertuin een solide en duurzame toekomst tegemoet gaat. Dat is niet alleen het resultaat van een goede samenwerking en afstemming tussen de verschillende partners, maar ook van de expertise die Stichting Kempens Landschap als erkende erfgoedorganisatie doorheen de jaren heeft opgebouwd en de inzet van de vrijwilligers van vzw Wintertuin. Wij zijn alvast benieuwd naar wat de toekomst voor onze site in petto heeft.”