Wortel- en Merksplas-Kolonie verdedigen de Belgische eer voor de Europese Landschapsprijs
Vandaag werd bekendgemaakt dat het door Kempens Landschap ingediende project “Wortel- en Merksplas-Kolonie: een cultuurlandschap herleeft” geselecteerd werd als Belgische kandidaat voor de Europese Landschapsprijs. Deze tweejaarlijkse prijs wordt georganiseerd door de Raad van Europa.
Het is nog maar de zesde keer dat de Raad van Europa deze prestigieuze award zal uitreiken aan een inspirerend landschapsproject. Onder de vorige winnaars bevinden zich o.a. een uitgestrekt park in de nabijheid van het Franse Rijsel, een voormalige mijnsite in Italië en een landschap op de grens van Hongarije en Slovenië dat na de val van het ijzeren gordijn werd opgewaardeerd.
Nu dingen Wortel- en Merksplas-Kolonie, twee voormalige landbouwkolonies in het Noorden van de provincie Antwerpen, mee naar de award van 2019. Deze gebieden ontstonden aan het begin van de negentiende eeuw als onderdeel van een ambitieus sociaal experiment. Arme stedelingen zouden een nieuw leven opbouwen op het platteland en zo zichzelf uit de armoede verheffen. Later werden de gebieden omgedoopt tot Rijksweldadigheidskolonies waar mannelijke landlopers zonder geld, huisvesting of werk naartoe werden gestuurd. Tot in 1993 woonden en leefden er landlopers, nu trekt het bijna 1000 hectare grote gebied vooral wandelaars, rustzoekers en cultuurliefhebbers aan.
Succesvolle voorronde
Vlaanderen mocht voor deze editie van de Europese Landschapsprijs een kandidaat naar voren schuiven om de Belgische eer te verdedigen. Het agentschap Onroerend Erfgoed organiseerde hiervoor in 2018 een voorronde. “We zijn verheugd dat ons project uiteindelijk als Belgische kandidaat is uitgekozen,” vertelt Kathleen Helsen, gedeputeerde voor de provincie Antwerpen. “Bij Kempens Landschap zijn we allang overtuigd van het bovenlokaal belang van Wortel- en Merksplas-Kolonie. Bovendien is er de voorbije twintig jaar hard gewerkt om dit bijzondere landschap te versterken en open te stellen voor het publiek. Daarom twijfelden we niet om het project in te dienen als kandidaat voor de Europese Landschapsprijs.”
De Vlaamse jury looft Kempens Landschap om haar integrale benadering van de landschapszorg. Nieuwe ontwikkelingen zijn op een goede manier geïntegreerd in het landschap en gebeuren met oog voor de draagkracht ervan. In twee bezoekerscentra vertelt Wortel- en Merksplas-kolonie haar boeiende verhaal aan een breed publiek. Het toerisme dat Kempens Landschap er ontplooit, is duurzaam en strekt daarom tot voorbeeld.
Beoordeling door internationale jury
Nu is het dossier ingediend bij de Raad van Europa. “De komende maanden zal een internationale jury alle inzendingen beoordelen” licht Jan De Haes, gedeputeerde van de provincie Antwerpen toe. “Het is dus nog even spannend afwachten voor we weten of het project van Wortel- en Merksplas-Kolonie de Europese Landschapsprijs in de wacht sleept of niet. Toch schatten we onze slaagkans reëel in. In 2014 formuleerde de jury van de Europese Prijs voor Cultureel Erfgoed of Europa Nostra Awards immers nog dat het project van Wortel- en Merksplas-Kolonie exemplarisch kan genoemd worden voor de implementatie van de Europese Landschapsconventie. Sowieso wordt het project opgenomen in de ‘Landscape Award Alliance’, een overzicht van inspirerende landschapsprojecten.”
Bezoek Wortel- en Merksplas-Kolonie!
Een bezoek aan één van de Koloniën is tijdens elk seizoen de moeite. Zoek de rust en de natuur op in het stille Wortel-Kolonie of verken de monumentale Grote Hoeve in Merksplas. Wie alles te weten wil komen over het bijzondere verleden van deze plek kan van dinsdag tot en met zondag gratis terecht in het interactieve Bezoekerscentrum Kolonie 5-7. Op www.kolonie57.be vind je alle praktische info en inspiratie om te voet of met de fiets het gebied te verkennen, al dan niet met een gratis wandelapp om je de weg te wijzen.
